Joriy yilda mamlakatimizda davlat hokimiyati va boshqaruvi tizimini tubdan takomillashtirishga qaratilgan, qonunchilikni mutlaq yangi tarzda isloh qilishni talab etadigan konstitutsiyaviy islohotlar amalga oshirildi. Buning natijasida 30-aprel kuni oʻtkazilgan referendumda xalqimiz Yangi tahrirdagi Konstitutsiyani qabul qildi[1]. Bevosita xalqimiz tomonidan qabul qilingan Bosh qomusimizda “shaxs – jamiyat – davlat” tamoyili asosidagi yondashuv mustahkamlandi.
Yangi tahrirdagi Konstitutsiyada mamlakatimizning suveren demokratik respublika ekanligi bilan bir qatorda huquqiy, ijtimoiy va dunyoviy davlat ekanligi qatʼiy belgilandi.
Huquqiy davlat konsepsiyasi asosida Yangi tahrirdagi Konstitutsiyaning 15, 16-moddalarida Konstitutsiyaning oliy yuridik kuchga egaligi, toʻgʻridan-toʻgʻri amal qilishi, shuningdekOʻzbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari mamlakat huquqiy tizimining tarkibiy qismi ekanligi belgilandi. Inson huquqlariga oid normalar uch baravardan ortiq oshirilganligi ham bunga yaqqol misol.
Yana bir muhim oʻzgarish – davlatning ijtimoiy sohadagi vazifa va majburiyatlari kuchaytirilganligidir. Xususan, Asosiy qomusimizda davlat fuqarolarning bandligini taʼminlash, ishsizlikdan himoya qilish, kambagʻallikni qisqartirish (43-modda), aholining ijtimoiy jihatdan ehtiyojmand toifalarini uy-joy bilan taʼminlash (47-modda) boʻyicha davlatning majburiyatlari, fuqarolarning davlat hisobidan kafolatlangan tibbiy yordamga boʻlgan huquqlari (48-modda), inklyuziv taʼlim va tarbiya masalalari (50-modda) kabi ijtimoiy kafolatlar belgilandi.
Bu kabi yangiliklar koʻplab xalqaro kuzatuvchilar, xususan konstitutsiyaviy islohotlar doirasida oʻtkazilgan xalqaro konferensiya va tadbirlarda ekspert va mutaxassislar tomonidan ijobiy tarzda baholandi[2].
Shuni alohida taʼkidlash lozimki, Yangi tahrirdagi Konstitutsiyaning 154-moddasida yuqorida qayd etilgan Oʻzbekistonning suveren, demokratik, huquqiy, ijtimoiy va dunyoviy davlat ekanligi haqidagi qoidalar qayta koʻrib chiqilishi mumkin emasligi mustahkamlandi.
Amalga oshirilgan konstitutsiyaviy islohotlar Asosiy qomusimizda belgilangan davlatning majburiyatlari va ustuvor vazifalarini oʻz vaqtida va samarali amalga oshirishni taqozo etadi. Shu sababli ham bunday ishlarni tizimli va mantiqiy izchillik asosida tashkil etish maqsadga muvofiq. Binobarin, mamlakatimiz keyingi istiqbolda rivojlanishi uchun amalga oshiriladigan ishlarni belgilovchi hujjat qabul qilinishi taqoz etiladi. Bugungi kunda jamoatchilik vakillari tomonidan muhokama qilinayotgan “Oʻzbekiston – 2030” strategiyasi aynan shunday hujjatdir[3].
“Oʻzbekiston – 2030” strategiyasi loyihasida beshta asosiy gʻoya asos qilinganligini koʻrishimiz mumkin:
1) aholi talablariga va xalqaro standartlarga toʻliq javob beradigan taʼlim, tibbiyot va ijtimoiy himoya tizimini yaratish;
2) barqaror iqtisodiy oʻsish orqali daromadi oʻrtachadan yuqori boʻlgan davlatlar qatoridan oʻrin olish;
3) aholi uchun qulay ekologik sharoitlarni yaratish;
4) xalq xizmatidagi adolatli va zamonaviy davlatni barpo etish;
5) mamlakatning suvereniteti va xavfsizligini kafolatli taʼminlash.
Mazkur gʻoyalarni amalda roʻyobga chiqarish maqsadida 5 ta ustuvor yoʻnalish, ular doirasida 12 ta kichik yoʻnalish hamda 100 ta maqsadni oʻz ichiga olgan.
Birinchi ustuvor yoʻnalish har bir insonga oʻz salohiyatini roʻyobga chiqarishi uchun munosib sharoitlarni yaratishga bagʻishlanib, unda 5 ta kichik yoʻnalish va 44 ta maqsad aks etgan. Mazkur ustuvor yoʻnalish koʻrib chiqililayotgan strategiyaning eng katta qismi sanaladi. Unda taʼlim tizimi, aholi salomatligini taʼminlash, ijtimoiy xizmatlar koʻrsatish va qambagʻallikni qisqartirish, yoshlarga oid davlat siyosati va sport yoʻnalishi, maʼnaviy taraqqiyotni taʼminlash va madaniyat sohasini yangi bosqichga olib chiqish boʻyicha islohotlar nazarda tutilgan.
Birinchi ustuvor yoʻnalishda aksariyat maqsadli koʻrsatkichlar taʼlim qamrovini oshirish, ilm-fan va taʼlim infratuzilmasini takomillashtirish bilan bogʻliq boʻlib, ayrim hollarda erishish koʻrsatkichlari umumiy tusga ega. Fikrimizcha, bunda asosiy eʼtibor manzilli yondashuvga qaratilishi lozim.
Xususan, loyihada maktabgacha taʼlim va tayyorlov guruhlari bilan qamrov darajasini 100 % ga yetkazish nazarda tutilgan. Fikrimizcha, mazkur rejani amalga oshirishda hududlar boʻyicha manzilli ishlash maqsadga muvofiq. Chunki, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 08.05.2019-yildagi PQ–4312-son qaroriga muvofiq 2019-yil holatiga koʻra 3-7 yoshli bolalarni maktabgacha taʼlim bilan qamrovi Toshkent shahrida 102 %ni, Sirdaryo, Jizzax, Xorazm, Samarqand viloyatlarida – 80 %dan koʻproqni, Toshkent, Namangan, Fargʻona, Navoiy viloyatlarida – 70-80 % atrofida, Andijon, Buxoro, Qashqadaryo, Surxondaryo viloyatlarida 70 % dan kamroqni tashkil etgan[4]. Shu sababli maktabgacha taʼlim bilan qamrovni oshirish masalasini aynan qamrov darajasi past boʻlgan hududlardan boshlash lozim.
Respublikada 2 mingta bogʻchani tashkil qilish rejasi ham qamrov darajasi past boʻlgan hududlarda amalga oshirilishi maqsadga muvofiq (misol uchun, Surxondaryo viloyati Denov va Oltinson tumanlarida, Buxoro viloyati Kogon va Qorakoʻl tumanlarida 2019-yil holatiga 3-7 yoshli bolalarni maktabgacha taʼlim bilan qamrovi 30-40 %ni tashkil etgan).
Huddi shuningdek, birinchi ustuvor yoʻnalish doirasidagi davlat-xususiy sheriklik asosida umumiy oʻrta taʼlim tashkilotlari tarmogʻini kengaytirish, 700 ta poliklinika barpo etish, 28 ming shifo oʻrinlarini yaratish, 16 ming shifokor shtatlarini tashkil etish, 56 ming kilometr yoʻllarni qurish va taʼmirlash kabi loyihalarini amalga oshirishda ham tegishli hududlarni belgilash maqsadga muvofiq.
Bu kabi masalalarni “Oʻzbekiston – 2030” strategiyasini muayyan yillarda amalga oshirish rejasida nazarda tutish hamda hududlarni aniqlashtirish lozim.
Taʼlim sohasidagi institutsional takliflardan biri 208 ta “Isteʼdod – Intilish – Istiqbol” nomli maktab-internatlar tashkil etish masalasi sanaladi. Bunda ham chuqur tahlil boʻlishi lozim. Chunki umumiy oʻrta taʼlim sohasini ixtisoslashtirish afzalliklar (muayyan ixtisoslik boʻyicha kadrlarni tayyorlash, iqtidorli yoshlarni tanlash) bilan bir qatorda ayrim kamchiliklar (maktablardagi taʼlim sifatidagi farqlar, oʻquvchilar orasidagi norasmiy boʻlinish)ga ega. Ixtisoslashtirilgan maktablarga ota-onalarning qiziqishi (2023/2024 oʻquv yilida Prezident maktablariga 56745 ta hujjat qabul qilinib, bitta oʻringa 169 ta hujjat toʻgʻri keladi) farzandlariga umumiy oʻrta taʼlimdan koʻra ixtisoslashtirilgan maktablardagi taʼlimni afzal koʻrishayotganligidan dalolat beradi. Lekin barcha mamlakatlarda ham ixtisoslashtirish taʼlim sifatini oshirishga yondashuv sifatida qaralmaydi. Misol uchun, tajribasi dunyoga mashhur Finlyandiyada maktablar bolalarning bilim va koʻnikmasiga qarab ixtisoslashtirilmagan. Xususan, Oʻzbekistonda Finlyandiyaning maktab taʼlimi sohasidagi tajribasini joriy etishga katta eʼtibor qaratilmoqda (jumladan, 2023/2024 oʻquv yilida Qashqadaryo viloyatidagi 48 ta maktabda Finlyandiya taʼlim tizimini joriy etish topshirilgan edi)[5]. Shu sababli ham mazkur masalani amalga oshirishda taʼlim sifatini barcha taʼlim tizimlaridan bir xil yuqori darajada boʻlishini taʼminlash lozim.
Ikkinchi ustuvor yoʻnalish barqaror iqtisodiy oʻsish orqali aholi farovonligini taʼminlashga qaratilib, unda 17 ta maqsad aks etgan.
Mazkur yoʻnalishdagi ayrim masalalar ham aniqlashtirish, xususan amalga oshirish mexanizmlarini batafsil bayon etish lozim. Jumladan, davlat qarzini boshqarish strategiyasi, “natijaga yoʻnaltirilgan byudjetlashtirish” amaliyotiga oʻtish, mahalliy investorlarga xorijiy investorlarga berilganidan kam boʻlmagan imtiyozlar berish, sudga kiritilgan daʼvolar boʻyicha kreditlarga oshirilgan foiz va jarima hisoblashni toʻxtatib turish mexanizmlarini joriy qilish kabi masalalar iqtisodiy tahlillar bilan bir qatorda tegishli normativ-huquqiy hujjatlar ishlab chiqilishini taqozo etadi. Shu bilan birga, iqtisodiyot sohasini qonunchilik asosida tartibga solishda juda ehtiyotkorona boʻlish va bozor iqtisodiyoti negizlariga putur yetkazmaslik lozim.
Yoʻnalish doirasida joylarda muhandislik-kommunikatsiya va ijtimoiy infratuzilmalarni qurishda hududning uzoq muddatli (kamida 20 yilgacha) ijtimoiy-iqtisodiy va demografik rivojlanishini inobatga olgan holda amalga oshirish nazarda tutilgan. Bugungi kunda energiya taqchilligi va yangi qurilish ishlari olib borilayotganligini inobatga olgan holda yirik shaharlarda va tumanlarda, xususan Toshkent shahri, Nukus shahri va viloyat markazlarida mavjud infratuzilma va energiya tarmoqlarining amalda mavjud va qurilayotgan obyektlarni taʼminlash uchun yetarli ekanligini tekshirish amaliyotini yoʻlga quyib, barcha mavjud tugallangan obyektlarni xatlovdan oʻtkazish maqsadga muvofiq.
Shu bilan birga, iqtisodiy-ijtimoiy infratuzilmani yaratishda avvalmor shahar va tumanlarning bosh rejalarini ishlab chiqish va keyinchalik tegishli loyihalarni amalga oshirish lozim.
Uchinchi ustuvor yoʻnalish suv resurslarini tejash va atrof muhitni muhofaza qilishga bagʻishlanib, unda 2 ta kichik yoʻnalish va 12 ta maqsad nazarda tutilgan. Mazkur yoʻnalishda suv resurslarini tejash hamda atrof muhitni muhofaza qilish boʻyicha islohotlar belgilangan.
Mazkur ustuvor yoʻnalishda suvga alohida eʼtibor berilgani bejizga emas. Aynan suv resurslari eng dolzarb muammolaridan biri. Maʼlumotlarga qaraganda 2030-yilga borib Oʻzbekistonga 7 mlrd kub metr suv yetishmasligi mumkin[6]. Suvdan maqsadsiz foydalanish va suv resurslari yetkazib berishda nazorat masalalarini hal etish biz uchun favqulodda muhimdir. Shu sababli ham mazkur kichik yoʻnalish doirasida suv isteʼmoli va suvdan foydalanish ustidan taʼsirchan nazorat qilish mexanizmini yaratish masalasini ham kiritish maqsadga muvofiq.
Yana bir muhim masala – atrof muhit barqarorligini taʼminlash. Mazkur ustuvor yoʻnalishda bu masalaga oid 8 ta maqsad aks etgan. Bu soha, afsuski eng muammoli sohalardan biri boʻlmoqda. Statistik maʼlumotlarga koʻra har daqiqada Oʻzbekistonning 9 kvadrat metr hududi choʻllanib boryapti[7]. Shu sababli loyihada respublikada yashillik darajasini oshirish, atrof muhitning ifloslanishini kamaytirish, bioxilma-xillikni taʼminlash boʻyicha maqsadli koʻrsatkichlar belgilangan. Biroq bu ishlarni amalga oshirishda amaliyotda turli muammolar vujudga kelishi mumkin. Xususan, “Yashil makon” loyihasi amalga oshirilayotganiga qaramay, koʻchat ekish qoʻshib yozish, koʻchatlar qurib qolishi kuzatilmoqda. Xususan, koʻchatlar sugʻorish tizimi yoʻq hududlarga ekilgani sabab 10 million nihol nobud boʻlgan, daraxt koʻchatlarini yoʻllar boʻyida ekish ishlari 33 ta tuman va shaharda umuman bajarilmagan[8]. Shu sababli ham ekologik chora-tadbirlarni, xususan “Yashil makon” loyihasini amalga oshirishda ekologik vaziyatni yaxshilash, aholiga qulay yashash va toza havo muhitini yaratish boʻyicha masʼul idoralarning javobgarligi va bajarishi lozim boʻlgan vazifalarini aniq belgilash lozim. Shu bilan loyihalarni amalga oshirishda hududlarning geografik joylashuvi va iqlimi, mavjud ijtimoiy-iqtisodiy infratuzilmani inobatga olish maqsadga muvofiq.
Toʻrttinchi ustuvor yoʻnalish qonun ustuvorligini taʼminlash, xalq xizmatidagi davlat boshqaruvini tashkil etish deb nomlanib, unda 2 ta kichik yoʻnalish va 16 ta maqsad oʻrin olgan. Mazkur ustuvor yoʻnalish xalq xizmatidagi davlat tashkil etish va jamoatchilik boshqaruvini takomillashtirish hamda qonun ustuvorligini taʼminlash va sud-huquq tizimidagi islohotlarga bagʻishlangan.
Eʼtiborli jihati shundaki, mazkur ustuvor yoʻnalish doirasida qonunchilikni ixchamlashtirish ishlari nazarda tutilgan. Xususan, qonunchilik hujjatlarini maqbullashtirish natijasida tartibga solish yukini kamida 30 foizga qisqartirish, toʻgʻridan-toʻgʻri amal qiladigan qonunlarni qabul qilish amaliyotini kengaytirish, ularning ulushini kamida 60 foizga yetkazish, mahalliy Kengashlar faoliyatiga oid 500 dan ortiq hamda hokimliklar faoliyatiga oid 500 dan ortiq qonunchilik hujjatlarini tizimlashtirish rejalashtirilmoqda. Bu kabi ishlarni amalga oshirishda shoshma-shosharlik va bir yoqlama yondashuvdan qochish lozim. Har bir normativ-huquqiy hujjatning amaliyotdagi ijrosi aniq tahlil qilinishi, aniqlangan muammolar asosida tizimlashtirilishi va maqbullashtirilishi lozim. Bunda asosiy eʼtibor qonunchilikni tartibga solish taʼsirini toʻliq baholash lozim. Shu sababli ham mazkur rejalar amalga oshirilishi natijasida ishlab chiqilgan hujjatlar loyihalari toʻliq tartibga solish taʼsirini baholash mexanizmlari asosida tekshirilishi lozim.
Yana bir muhim masala – ayrim davlat funksiyalarini qayta taqsimlash va bekor qilish bilan bogʻliq. Loyihada mahalliy Kengashlarning 300 dan ortiq funksiyalarini qayta koʻrib chiqib, oʻziga xos boʻlmaganini bekor qilish, hokimliklar va vazirliklar boʻlinmalarining bir-birini takrorlovchi 70 dan ortiq funksiyalarini optimallashtirish, hokimliklarga yuklatilgan 500 dan ortiq vazifa orasidan ular faoliyatiga xos boʻlmaganlarini bekor qilish nazarda tutilgan. Fikrimizcha, bu ishlarni amalga oshirishda huquqiy eksperiment sifatida rejalarni amaliyotda sinab koʻrish va uning natijasidagina tegishli vakolatlar va funksiyalarni bekor qilish yoki maqbullashtirish lozim. Shuningdek, respublika miqyosida amalga oshirilayotgan maʼmuriy islohotlardan olingan tajribani qoʻllash lozim.
Shuningdek, Iqtisodiyot va moliya vazirligi, Soliq qoʻmitasi, Kambagʻallikni qisqartirish va bandlik vazirligi kabi davlat organlarining kamida 30 foiz vakolatlarini mahalla darajasiga tushirish hamda mahallalarda 100 dan ortiq davlat xizmatlarini “bir qadam”da koʻrsatishni yoʻlga qoʻyish vazifalarini amalga oshirishda mahalla davlat hokimiyati va boshqaruvi tizimiga kirmasligini ham inobatga olish lozim.
Qonun ustuvorligini taʼminlash va sud-huquq tizimidagi islohotlar doirasidagi ayrim maqsadli koʻrsatkichlar obyektiv sabablarga bogʻliq. Xususan, qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasini qoʻllash amaliyotini 2 barobarga kamaytirish hamda garov va boshqa muqobil ehtiyot choralari ulushini 2 barobar oshirish, ozodlikdan mahrum qilish jazosini tayinlash amaliyotini 30 foizdan 20 foizga tushirish kabi koʻrsatkichlarga erishish bevosita sodir etilgan jinoyatlar soni va ularning ijtimoiy xavflilik darajasiga bogʻliq. Shu sababli bundan maqsadli koʻrsatkichlarni qayta koʻrib chiqish, uning oʻrniga jinoyatchilik sabab va shart-sharoitlarini oldini olish mexanizmlariga qaratish maqsadga muvofiq.
Huddi shuningdek, sudga qadar bosqichda hal etiladigan nizolar toifasini 50 foizga oshirish, sudga qadar hal etilishi mumkin boʻlgan nizolar yuzasidan sudlarga kelib tushadigan ishlar sonini 50 foizga kamaytirish kabi maqsadli koʻrsatkichlarga erishishda har kimning har kimga oʻz huquq va erkinliklarini sud orqali himoya qilish kafolatlanganligini eʼtiborga olish lozim (Konstitutsiyaning 55-moddasi). Fikrimizcha, bu maqsadlarning mazmuni boʻyicha koʻproq nizolarni sudga qadar hal qilish mexanizmlarning afzalliklarini targʻib qilish, mazkur amaliyotni qoʻllab-quvvatlash maqsadga muvofiq.
Beshinchi ustuvor yoʻnalish mamlakatni xavfsiz va tinchliksevar davlatga aylantirish ishlarini davom ettirish boʻlib, unda 2 ta kichik yoʻnalish va 11 ta maqsad aks ettirilgan. Mazkur ustuvor yoʻnalish ochiq, pragmatik va faol tashqi siyosat olib borish hamda mamlakatimiz xavfsizligi va mudofaa salohiyatini kuchaytirishga yoʻnaltirilgan. Bu yoʻnalishda axborot xavfsizligi va kiberxavfsizlikni ham alohida koʻrsatib oʻtish lozim. Chunki bugungi kunda axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanib sodir etilayotgan turli huquqbuzarliklar soni ortib bormoqda. Statistik maʼlumotlarga koʻra 2022-yilda kiberjinoyatlar natijasida dunyoda yetkazilgan zarar 6 trillion AQSH dollarini tashkil etadi, har kuni oʻrtacha 2328 kiberjinoyat sodir etiladi[9]. Oʻzbekistonda ham raqamlashtirish jarayonlari jadallashayotgan bir vaqtda axborot xavfsizligi va kiberxavfsizlikni taʼminlash muhim sanaladi.
Umuman olganda, loyihada muayyan masalalarni hal etishda xususiy sektorni jalb etish, davlat-xususiy sheriklik ulushini koʻpaytirishga alohida eʼtibor qaratilmoqda. Xususan, 12 ta maqsadli koʻrsatkichda davlat-xususiy sheriklik shartlari qoʻllanilishi, 17 ta holatda sohaga xususiy sektorni jalb etish nazarda tutilgan. Fikrimizcha, mazkur ishlarni amalga oshirishda turli korrupsiogen holatlar vujudga kelishini oldini olishga, ishlarni ochiqlik va shaffoflik asosida adolatli oʻtkazishga eʼtibor qaratish lozim. Ayniqsa, davlat xizmatlarini xususiy sektorga oʻtkazish, sogʻliqni saqlash, qurilish, transport, taʼlim, qishloq xoʻjaligi sohalarida xususiy sektor ulushini oshirish kabi ishlarda bunga alohida eʼtibor berish lozim.
Loyihada aks etgan ayrim masalalarni tegishli sohadagi dasturlar va boshqa hujjatlar doirasida amalga oshirish masalasini ham uylab koʻrish kerak. Jumladan, 14 ta hududda mediastudiya tashkil etish, 7 tadan yirik ijtimoiy aksiya va festival oʻtkazish, 2 ta yangi qoʻgʻirchoq teatrlarini tashkil etish, millatlararo munosabatlar sohasida ilmiy-ommabop maqolalar sonini 3 baravarga oshirish kabi masalalar xususiy va tor doiradagi masalalar boʻlib, ularni strategik jihatdan qayta koʻrib chiqish maqsadga muvofiq.
Yana bir muhim masala moliyalashtirish bilan bogʻliq. Loyihaning muayyan maqsadlari erishish uchun mablagʻ ajratish nazarda tutilgan. Misol uchun, 704 ta professional taʼlim muassasalarida taʼlim sifatini oshirish va moddiy-texnika bazasini takomillashtirishga 3 trillion soʻm, fundamental tadqiqotlarni amalga oshirish uchun 3 trillion soʻm, til va adabiyot, tarix, arxeologiya, madaniyat va sanʼat yoʻnalishlaridagi ilmiy dasturlar uchun 2 trillion soʻm mablagʻ ajratish, amaliy tadqiqotlarga Davlat byudjetidan 4 trillion soʻm mablagʻ yoʻnaltirish kabilar nazarda tutilgan. Fikrimizcha, agar mazkur mablagʻlar toʻliqligicha Davlat byudjeti hisobidan amalga oshiriladigan boʻlsa iqtisodiy asoslarini aniqlashtirish hamda byudjet qonunchiligi talablarini ham inobatga olish lozim. Chunki, Oʻzbekiston Respublikasining Davlat byudjetini qabul qilish, unga oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritish Oliy Majlis tomonidan tegishli qonunni qabul qilish orqali amalga oshiriladi. Har qanday holda ham tegishli tadbirlar iqtisodiy jihatdan samarali va mamlakatning moliyaviy imkoniyatlarini inobatga olishi lozim.
“Oʻzbekiston – 2030” strategiyasini amalga oshirishda 2017–2021-yillarda rivojlantirishning beshta ustuvor yoʻnalishi boʻyicha Harakatlar strategiyasi hamda 2022–2026-yillarga moʻljallangan Yangi Oʻzbekistonning taraqqiyot strategiyasi doirasida bajarilgan ishlarning tahlili, vujudga kelgan muammolar va toʻliq yoki qisman amalga oshirilmagan vazifalarning sabablarini inobatga olish lozim. Bundan tashqari, har bir soha boʻyicha qabul qilingan manzilli hujjatlar ham chuqur tahlil qilinishi lozim. Misol uchun, soʻnggi toʻrt yil davomida muayyan sohalarni 2030-yilga qadar rivojlantirishga qaratilgan 12 ta dasturiy hujjatlar qabul qilingan:
– “Raqamli Oʻzbekiston – 2030” strategiyasi;
– maktabgacha, xalq, oliy taʼlim tizimlari hamda ilm-fanni rivojlantirishga oid konsepsiyalar;
– “Yashil” iqtisodiyotga oʻtish strategiyasi hamda “yashil” iqtisodiyotga oʻtish va “yashil” oʻsishni taʼminlash dasturi;
– qishloq xoʻjaligini rivojlantirishga qaratilgan hamda agrar taʼlim tizimining innovatsion rivojlanish strategiyalari;
– atrof muhitni muhofaza qilish, suv xoʻjaligini hamda oʻrmon xoʻjaligi tizimini rivojlantirish konsepsiyalari.
“Oʻzbekiston – 2030” strategiyasida nazarda tutilgan masalalarning ayrimlari tilga olingan hujjatlarda muayyan shaklda oʻz ifodasini topgan. Shu sababli mazkur hujjatlarning oʻzaro muvofiqligi va monandligini taʼminlash zarur.
Umuman olganda, “Oʻzbekiston – 2030” strategiyasi keyinchi yetti yilda amalga oshiriladigan muhim ishlarni belgilab berganligi sababli uni qabul qilishda chuqur tahlil va zarur asoslarga tayanish lozim. Aynan har tomonlama puxta tuzilgan va bajarilishi ehtimoli real imkoniyatdan kelib chiqadigan dasturiy hujjat koʻzlangan maqsadlarga erishishga imkon beradi.
Rasulev Abdulaziz Karimovich,
yuridik fanlar doktori, professor
[1] Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, 2023-yil 30-aprel kuni oʻtkazilgan Oʻzbekiston Respublikasi referendumida umumxalq ovoz berish orqali qabul qilingan // https://lex.uz/docs/6445145#6445171.
[2] https://xs.uz/uzkr/post/konstitutsiyavij-islohotlar-khorizhij-ekspertlar-tomonidan-yuqori-baholandi
[3] https://regulation.gov.uz/oz/d/83808
[4] Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 08.05.2019-yildagi “Oʻzbekiston Respublikasi maktabgacha taʼlim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash toʻgʻrisida”gi PQ–4312-son qarori // https://lex.uz/ru/docs/4327235.
[5] https://t.me/Press_Secretary_Uz/2602
[6] https://www.gazeta.uz/uz/2023/04/30/suv/
[7] https://kun.uz/news/2021/06/27/ozbekiston-hududi-shiddat-bilan-chollanishda-davom-etmoqda-sabab-oqibat-va-yechimlar
[8] https://xs.uz/uzkr/post/yashil-makon-umummillij-lojihasi-doirasida-barcha-hududlarda-kokalamzorlashtirish-darazhasini-30-foizga-etkazish-bojicha-katta-dastur-qabul-qilingan
[9] https://www.getastra.com/blog/security-audit/cyber-crime-statistics